Ustawa o ochronie sygnalistów to kompleksowa regulacja prawna, która ma na celu zapewnienie ochrony osobom zgłaszającym naruszenia prawa, o których dowiedziały się w związku z wykonywaną pracą.
Ustawa definiuje sygnalistę jako osobę fizyczną, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa, uzyskaną w kontekście związanym z pracą.
Co określa ustawa o ochronie sygnalistów?
Ustawa o sygnalistach określa katalog naruszeń prawa, których dotyczy ochrona sygnalistów, m.in. w zakresie zamówień publicznych, usług finansowych, ochrony środowiska, ochrony danych osobowych czy bezpieczeństwa produktów. Sygnalista może dokonać zgłoszenia wewnętrznego w podmiocie prawnym lub zewnętrznego do Rzecznika Praw Obywatelskich lub właściwego organu publicznego.
W jaki sposób ustawa chroni sygnalistów?
Ustawa wprowadza szereg gwarancji ochronnych dla sygnalistów, w tym zakaz podejmowania działań odwetowych, prawo do odszkodowania w przypadku poniesienia szkody, a także możliwość dokonania ujawnienia publicznego w określonych sytuacjach. Dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności sygnalisty, pod warunkiem że miał on uzasadnione podstawy sądzić, że jest to niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa.
Ustawa o ochronie sygnalistów a obowiązek wdrożenia wewnętrznej procedury
Ustawa nakłada na podmioty prawne zatrudniające powyżej 50 osób obowiązek wdrożenia wewnętrznej procedury ochrony sygnalistów, określającej m.in. sposób dokonywania zgłoszeń, wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za ich obsługę oraz gwarancję poufności. Procedura ta powinna być udostępniona wszystkim osobom zatrudnionym w danym podmiocie oraz kandydatom do pracy.
Od kiedy obowiązuje ustawa o sygnalistach?
Ustawa o ochronie sygnalistów weszła w życie 25 września 2024 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać od 25 grudnia 2024 r.
Jej celem jest stworzenie skutecznego systemu zgłaszania naruszeń prawa oraz zapewnienie ochrony osobom, które decydują się na podjęcie tej społecznie ważnej inicjatywy.
