Ochrona sygnalistów jest istotnym elementem kultury zarządzania organizacją, który ma na celu zabezpieczenie osób zgłaszających nieprawidłowości w miejscu pracy przed odwetem i represjami.
Sygnalista to osoba, która ujawnia informacje o naruszeniach prawa, nadużyciach lub innych nieprawidłowościach w organizacji, w której pracuje lub z którą współpracuje. Ochrona osób zgłaszających nieprawidłowości jest szczególnie istotna, ponieważ sygnaliści często narażają się na negatywne konsekwencje, takie jak mobbing czy zwolnienie.
Podstawy prawne ochrony sygnalistów
Od końca 2021 roku w Unii Europejskiej obowiązuje dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Wspomniana dyrektywa unijna zobowiązuje państwa członkowskie do implementacji odpowiednich przepisów krajowych, co ma na celu zapewnienie sygnalistom ochrony prawnej oraz anonimowości zgłoszeń. W Polsce ustawa o ochronie sygnalistów została uchwalona 14 czerwca 2024 roku (weszła w życie 25 września 2024 r.) i wprowadza szereg mechanizmów mających na celu zabezpieczenie osób zgłaszających nieprawidłowości.
Obowiązki i prawa osób zgłaszających nieprawidłowości
Sygnaliści mają prawo do:
- Ochrony przed odwetem: Ustawa chroni ich przed negatywnymi konsekwencjami zgłoszenia, takimi jak zwolnienie czy obniżenie wynagrodzenia.
- Poufności: Ich tożsamość powinna być chroniona, co zapobiega identyfikacji i narażeniu na represje.
- Dostępu do procedur zgłaszania: Organizacje są zobowiązane do wdrożenia wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości oraz zapewnienia odpowiednich procedur ich rozpatrywania.
Jakie są korzyści z wdrożenia systemu ochrony sygnalistów?
Wdrożenie systemu ochrony sygnalistów przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Pracownicy czują się bezpieczniej, co sprzyja większej transparentności w organizacji. Z kolei pracodawcy mogą uniknąć potencjalnych strat finansowych i reputacyjnych związanych z nieprawidłowościami. Dobrze zorganizowany system zgłaszania naruszeń może także działać odstraszająco na osoby planujące działania niezgodne z prawem.
Polityka ochrony sygnalistów - podsumowanie
Ochrona sygnalistów jest ważnym elementem nowoczesnego prawa pracy i etyki zawodowej. Dzięki odpowiednim regulacjom prawnym oraz wdrożeniu skutecznych procedur, osoby zgłaszające nieprawidłowości mogą działać w poczuciu bezpieczeństwa, co przyczynia się do zwiększenia uczciwości i transparentności w organizacjach.
