Kogo nazywamy sygnalistą?
Zastanawiasz się co znaczy sygnalista? Otóż „sygnalistą” jest osoba, która posiadając informacje lub przypuszczenia o pewnych nieprawidłowościach związanych z funkcjonowaniem danej organizacji (np. firmy lub urzędu), informuje o tych nieprawidłowościach za pomocą dostępnych metod (wewnętrznych lub zewnętrznych) przekazywania takich informacji.
Zgłoszenia naruszeń prawa mogą być dokonywane na trzy sposoby:
1) jako zgłoszenia wewnętrzne – kierowane do wyznaczonych osób danego podmiotu prawnego, u którego doszło lub może dojść do naruszenia prawa;
2) jako zgłoszenia zewnętrzne – kierowane do organu centralnego lub innego właściwego organu publicznego,
3) jako ujawnienia publiczne – kierowane do wiadomości publicznej (np. za pomocą mediów, Internetu).
Rola sygnalistów w firmie - kluczowe informacje
Zgłoszenia sygnalistów mają zapobiegać występowaniu zjawisk bezprawnych, które zagrażają interesowi publicznemu, ale także wizerunkowi danej organizacji. Chcąc dokonać zgłoszenia, sygnalista powinien posiadać co najmniej uzasadnione podejrzenie, że do naruszenia prawa doszło lub prawdopodobnie dojdzie, i że przekazywana przez niego informacja stanowi informację o naruszeniu prawa. W założeniu przepisów sygnaliści będą pełnić kluczową rolę dla osiągnięcia ich celów – czyli przeciwdziałania naruszeniom prawa, zapobiegania ich skutkom i wyciągania konsekwencji wobec osób dopuszczających się działań bezprawnych.
Praktyka pokazuje, że wykrycie części naruszeń bez zgłoszeń sygnalistów byłoby niemożliwe. Często sygnaliści w organizacji są jedynymi osobami posiadającymi unikalną wiedzę o funkcjonowaniu danej firmy, niedostępnej dla innych, w tym także dla osób kierujących tą jednostką. Dzięki działaniom sygnalistów często możliwe staje się zapobiegniecie naruszeniom prawa, które mogłyby doprowadzić firmę czy instytucję publiczną do poważnych konsekwencji finansowych, a osoby odpowiedzialne za kierowanie jednostką do poniesienia sankcji karnych.
Podsumowanie
Obecnie, w związku z wprowadzonymi na terenie całej UE przepisami dotyczącymi ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa, instytucja sygnalistów stała się obowiązkowym elementem także polskiego systemu prawa. Podmioty objęte przepisami ustawy będą miały m.in. obowiązek zaprojektowania poufnych kanałów dokonywania zgłoszeń wewnętrznych a także wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za ich przyjmowanie i prowadzenie postępowań wyjaśniających.
Radca prawny, doktor nauk prawnych, właściciel butikowej kancelarii prawa pracy współtwórca i współwłaściciel aplikacji do zarządzania zgłoszeniami sygnalistów.
21.11.2022
