Kiedy można dokonać ujawnienia publicznego?

Czym jest ujawnienie publiczne?

Przez ujawnienie publiczne należy rozumieć podanie informacji o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej. Jest to środek przeciwdziałania naruszeniom cechujący się najdalej idącą ingerencją w dobra organizacji, której dotyczy ujawnienie, w szczególności mogący mieć wpływ na jej wizerunek. Dlatego środek ten może być stosowany tylko w sytuacjach ściśle określonych przepisami ustawy o ochronie sygnalistów.

Kiedy osoba dokonująca publicznego ujawnienia podlega ochronie?

Zgłaszający dokonujący ujawnienia publicznego podlega ochronie, jeżeli:

• dokona zgłoszenia wewnętrznego, a następnie zgłoszenia zewnętrznego i w terminie na przekazanie informacji zwrotnej ustalonym w procedurze wewnętrznej, następnie zaś w terminie na przekazanie informacji zwrotnej ustalonym w procedurze zewnętrznej organu publicznego podmiot prawny, a następnie organ publiczny nie podejmą żadnych odpowiednich działań następczych lub nie przekażą zgłaszającemu informacji zwrotnej,

lub

• dokona od razu zgłoszenia zewnętrznego i w terminie na przekazanie informacji zwrotnej ustalonym w procedurze zewnętrznej organu publicznego organ ten nie podejmie żadnych odpowiednich działań następczych lub nie przekaże zgłaszającemu informacji zwrotnej – chyba że zgłaszający nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać taką informację.

Sygnalista dokonujący ujawnienia publicznego podlega ochronie także w przypadku, gdy mają uzasadnione podstawy by sądzić, że: 

• naruszenie może stanowić bezpośrednie lub oczywiste zagrożenie dla interesu publicznego, w szczególności istnieje ryzyko nieodwracalnej szkody,

lub

• dokonanie uprzedniego zgłoszenia zewnętrznego narazi sygnalistę na działania odwetowe,

lub

• w przypadku dokonania przez sygnalistę zgłoszenia zewnętrznego istnieje niewielkie prawdopodobieństwo skutecznego przeciwdziałania naruszeniu z uwagi na szczególne okoliczności sprawy, takie jak możliwość ukrycia lub zniszczenia dowodów lub możliwość istnienia zmowy między organem publicznym a sprawcą naruszenia lub udziału organu publicznego w naruszeniu.

Co w przypadku, gdy sygnalista dokonuje ujawnienia publicznego nie będąc do tego uprawnionym?

W sytuacji, gdy sygnalista działa poza ramami wyznaczonymi przez ustawę o ochronie sygnalistów, czyli dokonuje publicznego ujawnienia nie będąc do tego uprawnionym, nie będzie podlegał ochronie. Dodatkowo może ponieść odpowiedzialność prawną, np. z tytułu naruszenia dóbr osobistych. 

dr Karol kulig

Radca prawny, doktor nauk prawnych, właściciel butikowej kancelarii prawa pracy współtwórca i współwłaściciel aplikacji do zarządzania zgłoszeniami sygnalistów.

24.11.2023