Przez zgłoszenie zewnętrzne sygnalistów należy rozumieć ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa organowi publicznemu, właściwemu na podstawie przepisów ustawy o ochronie sygnalistów do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych.
Kto jest odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych sygnalistów?
Organami właściwymi do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych są naczelne i centralne organy administracji rządowej, terenowe organy administracji rządowej oraz inne organy państwowe, wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek oraz regionalne izby obrachunkowe.
Czy zgłoszenia zewnętrznego można dokonać bez dokonania zgłoszenia u pracodawcy?
Zgłoszenia zewnętrznego można dokonać z pominięciem etapu wewnętrznego, czyli bez uprzedniego dokonania zgłoszenia u pracodawcy. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy zgłoszenia wewnętrznego nie można dokonać, bo pracodawca nie ma obowiązku ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych, jak i sytuacji, gdy sygnalista z różnych względów nie chce dokonać zgłoszenia wewnętrznego, bo np. obawia się działań odwetowych.
Zgłoszenie zewnętrzne sygnalistów dokonane do organu publicznego z pominięciem ścieżki określonej w wewnętrznej procedurze zgłaszania naruszeń prawa nie skutkuje pozbawieniem zgłaszającego ochrony przewidzianej w ustawie. Sygnalista będzie podlegał ochronie prawnej niezależnie od tego, czy zgłoszenia dokonał w trybie zgłoszeń wewnętrznych (np. u swojego pracodawcy), czy zewnętrznych (do organu publicznego).
Znaczenie zgłoszeń zewnętrznych sygnalistów
Zgłoszenia zewnętrzne są niezwykle istotnym elementem systemu ochrony sygnalistów. Umożliwiają one ujawnienie nieprawidłowości, które mogą być ignorowane lub tuszowane w ramach organizacji. Dzięki nim osoby mające wiedzę o naruszeniach prawa mogą działać na rzecz przejrzystości i odpowiedzialności w instytucjach publicznych oraz prywatnych. W praktyce oznacza to, że sygnaliści mogą przyczynić się do poprawy standardów etycznych i prawnych w swoim otoczeniu.
Od kiedy obowiązują przepisy dotyczące zewnętrznych zgłoszeń sygnalistów?
Ustawa o ochronie sygnalistów weszła w życie 25 września 2024 roku, a przepisy dotyczące zgłoszeń zewnętrznych zaczęły obowiązywać sześć miesięcy później, co oznacza, że są w mocy od 25 grudnia 2024 roku.
